Перевод: со всех языков на русский

с русского на все языки

берәр дәфтәр тарату

  • 1 берәр

    числ.; разд.
    1) по одно́й шту́ке, по одному́

    һәр кешегә берәр бүлмә — ка́ждому по (одно́й) ко́мнате

    берәр дәфтәр тарату — разда́ть по одно́й тетра́ди

    2) в знач. неопр. мест. како́й-нибудь, ка́к-нибудь

    берәр җылы сүз әйтү — сказа́ть како́е-нибудь тёплое сло́во

    3) (о чём-л.; неопред. подразумеваемом) что́-нибудь, что́-либо

    берәр хәл булмагае — не случи́лось бы чего́(-нибудь)

    берәр сүз әйт инде син дә — и ты скажи́ что́-нибудь

    4) в знач. нареч. (при указании на приблизительную меру чего-л. в отношении времени, счёта, веса, количества) приблизи́тельно, почти́, о́коло, с

    берәр пот булыр төсле — похо́же, что (бу́дет) с пуд

    берәр айдан кайтырлар — прие́дут приблизи́тельно че́рез ме́сяц

    •

    Татарско-русский словарь > берәр

  • 2 Банк инновациялары

    Инновация сөзбе-сөз “новацияға (жаңа енгізілімге) жұмсалған инвестиция” дегенді білдіреді. Жаңа енгізілім бұрын болмаған қайсыбір жаңалық болып табылады. Азаматтық құқыққа сәйкес жаңа енгізілім тараптар жасасқан бір міндеттемені басқасымен ауыстыру туралы олардың келісімі дегенді білдіреді. Осындай ауыстырудың нәтижесі де жаңа енгізілім дегенді білдіреді.

    Инновация буквально означает “инвестиция в новацию”. Новация представляет собой какое-то новшество, ранее не существовавшее. В соответствии с гражданским правом новация означает соглашение сторон о замене одного заключенного ими обязательства другим. Результат такой замены и означает нововведение.

    Банк инновациясы – жаңа банк өнімі немесе операция (технология) нысанында іске асырылған банкінің инновациялық қызметінің ақырғы нәтижесі.

    Банковская инновация – это реализованный в форме нового банковского продукта или операции (технологии) конечный результат инновационной деятельности банка.

    Банк өнімі деп банк көрсететін қызметтің материалдық тұрғыдан ресімделген бөлігі (карта, жинақ кітапшасы, жол чегі, электронды әмиян, т.б.). Банк өнімі қаржы нарығында сатуға арналған зат түрінде болады.

    Под банковским продуктом подразумевается материально оформленная часть банковской услуги (карта, сберегательная книжка, дорожный чек, электронный кошелек и т.д.). Банковский продукт имеет вид вещи, предназначенный для продажи на финансовом рынке.

    Жаңа банк өнімі:

    Новый банковский продукт:

    - жеке-дара;

    - единичный;

    - көпшілік қолды түрлерге бөлінеді.

    - массовый.

    Жеке-дара банк өнімі — жеке өнім. Зат ретінде оны басқа банк өнімдерінің арасында бөлектеп тұратын тек өзіне ғана тән сипатты ерекшеліктері болады. Мысалы, нақты асыл металдан шекілген белгілі бір салмағы бар нақты мәнет, нақты жылжымайтын мүлік, нақты эмитент-банкінің облигациясы, т.б. Оның сатып алушыларының айқын белгіленген шеңбері болады. Сондықтан ол нақты тұтынушыларға арналған есеппен шығарылады.

    Единичный банковский продукт — это индивидуальный продукт. Как вещь, он имеет характерные, только ему присущие особенности, которые выделяют его среди других банковских продуктов. Например, конкретная монета из конкретного драгоценного металла определенной массы, конкретная недвижимость, облигация конкретного эмитента-банка и др. Он имеет четко определенный круг своих покупателей. Поэтому он выпускается в расчете на конкретных потребителей.

    Көпшілік қолды банк өнімі — айқын жеке-дара сипаты жоқ өнім. Оның ерекше сипатты белгілері жоқ. Ол өнім түрлері немесе қаржы активі бойынша ғана ерекшеленеді, мысалы, банк депозиті, банк шоты, мемлекеттік ішкі немесе барлық түрдегі мунипицалдық қарыз облигациялары, т.б. Көпшілік қолды қаржы өнімі тұтынушылар мен инвесторлардың қалың қауымына арналған есеппен шығарылады.

    Массовый банковский продукт — это продукт без четко выраженной индивидуальности. У него нет особых характерных черт. Он различается только по видам продукта или финансового актива, например, банковский депозит, банковский счет, облигации государственного внутреннего или муниципального займа всех видов и др. Массовый финансовый продукт выпускается в расчете на широкий круг потребителей и инвесторов.

    Ол көлемі немесе саны үлестемелетін өнім. Бұл көлем шығару кезінде белгіленеді. Көлем мөлшері көптеген факторлармен: акционерлік банкінің жарғылық капиталымен, тұтынушылардың сұранымымен, т.б. айқындалады. Лимиттелетін банк өнімдеріне акциялар, облигациялар, несие келісімдерінің түрлері, т.б. жатады. Ол нақты сатып алушыға арналған есеппен шығарылады.

    Это продукт, объем или количество которого строго квотируется. Этот объем устанавливается при выпуске. Размер объема определяется многими факторами: размером уставного капитала акционерного банка, спросом потребителей, и т.д. К лимитируемым банковским продуктам относятся акции, облигации, виды кредитных соглашений и др. Он выпускается в расчете на конкретного покупателя.

    Лимиттелмеген банк өнімі – шығарылу көлемі (саны) ешқандай үлестемемен шектелмеген өнім. Ол ықтимал әлеуетті сатып алушыға арналған есеппен шығарылады. Лимиттелмеген банк өніміне: пластикалық есептесу және несиелік карталар, банк шоттары, т.б. жатады.

    Нелимитированный банковский продукт представляет собой продукт, объем (количество) выпуска которого не ограничен никакими квотами. Он выпускается в расчете на возможного потенциального покупателя. К нелимитированному банковскому продукту относятся: пластиковые расчетные и кредитные карты, банковские счета и т.п.

    Жаңа банк өнімі:

    Новый банковский продукт может быть в форме:

    - мүлік;

    - имущества;

    - мүліктік құқық нысанында болуы мүмкін.

    - имущественного права.

    Мүлік деген меншіктің материалдық объектісі, мысалы, ақша, алтынның өлшемді құймасы, мәнет, бағалы қағаздар, т.б.

    Имущество представляет собой материальный объект собственности, например, деньги, мерные слитки золота, монеты, ценные бумаги и др.

    Мүліктік құқықтың мәнісі белгілі бір мүлікті иелену, билеу, пайдалану құқығы дегенді білдіреді. Мүліктік құқық нысанындағы банк өніміне банк шотының шарты, несиелік келісімдер, т.б. сияқтылар жатады.

    Имущественное право означает право владеть, распоряжаться и пользоваться определенным имуществом. К банковскому продукту в форме имущественных прав относятся такие документы, как договор банковского счета, кредитные соглашения и т.п.

    Банк операциясы дегеніміз банк капиталын басқару жөніндегі белгілі бір міндеттерді шешуге бағытталған әрекеттердің рәсімі. Банк операцияларына:

    Банковские операции представляют собой процедуру действий, направленную на решение определенной задачи по управлению банковским капиталом. К банковским операциям относятся:

    - ақшалай қаражат пен бағалы қағаздар қозғалысын бақылау мен есепке алу нысандары;

    - формы контроля и учета движения денежных средств и ценных бумаг;

    - қаржы көрсеткіштерін жоспарлау әдістері;

    - методы планирования финансовых показателей;

    - әртүрлі қаржы жоспарларын жасау әдіснамасы;

    - методология составления финансовых планов разных видов;

    - қаржы талдауының тәсілдері;

    - приемы финансового анализа;

    - банкіде қаржы жұмысын ұйымдастыру нысандары;

    - формы организации финансовой работы в банке;

    - капиталды интерактивтік және басқа ұқсас инвестициялау мен басқа да әрекеттер жатады.

    - интерактивное и другое аналогичное инвестирование капитала и другие действия.

    Банк инновациясының өміршеңдік циклі – белгілі бір уақыт кезеңі, бұл кезең бойына банк өнімі немесе операция белсенді өміршеңдік күшке ие болады және банкіге өнімгер (өндіруші) және инновация сатушы ретінде белгілі бір пайда немесе басқадай нақты тиімділік әкеледі. Өміршеңдік циклі тұжырымдамасының инновациялар өндірісін жоспарлауда және банк аясындағы инновациялық үдерісті ұйымдастыруда зор маңызы бар. Оның мәні мынадан көрініс табады: банк инновациясының өміршеңдік циклінің тұжырымдамасы:

    Жизненный цикл банковской инновации – это определенный период времени, в течение которого банковский продукт или операция обладает активной жизненной силой и приносит банку как продуценту (производителю) и продавцу инновации определенную прибыль или другую реальную выгоду. Концепция жизненного цикла имеет важное значение при планировании производства инноваций и организации инновационного процесса в банковской сфере. Это значение проявляется в том, что концепция жизненного цикла банковской инновации:

    - шаруашылық қызметті қазіргі уақыт тұрғысынан да, оның даму келешегі тұрғысынан да талдауға банк басшысын және оның маркетингілік қызметін мәжбүр етеді;

    - вынуждает руководителя банка и его маркетинговую службу анализировать хозяйственную деятельность как с позиции настоящего времени, так и с точки зрения перспектив ее развития;

    - инновациялардың шығарылымын жоспарлау жөніндегі (идеяларды іздестіру, инновациялық үдерісті ұйымдастыру, банк инновациясын жасау, оны нарықта жылжыту және қайта тарату), сондай-ақ инновацияларды сатып алу жөніндегі (сұранымды зерттеу, банк маркетингі, бенгмаркетинг) жүйелі жұмыстың қажеттілігін негіздейді;

    - обосновывает необходимость систематической работы по планированию выпуска инноваций (поиск идей, организация инновационного процесса, создание банковской инновации, ее продвижение на рынке и диффузия), а также по приобретению инноваций (изучение спроса, банковский маркетинг, бенгмаркетинг);

    - инновацияны талдау және жоспарлау тетігінің негізі болып табылады.

    - является основой механизма анализа и планирования инновации.

    На какие элементы можно разделить процесс планирования банковской инновации?

    Банк инновациясын жоспарлау жөніндегі барлық қызметті мыналарды қамтитын бірқатар нышандарға бөлуге болады:

    Всю деятельность по планированию банковской инновации можно разделить на ряд элементов, которые включают в себя:

    - қаржы нарығын зерттеу;

    - исследование финансового рынка;

    - нарықтың осы активі бойынша банк инновациясы нарығын зерттеу;

    - исследование рынка банковской инновации по данному активу рынка;

    - банк инновациясы өміршеңдігінің ұзақтығын зерттеу;

    - исследование продолжительности жизни банковской инновации;

    - банк инновациясын әзірлеу (яғни банк өнімін немесе жаңа операцияны жасау);

    - разработку банковской инновации (т.е. производство банковского продукта или новой операции);

    - баға саясаты;

    - политику цен;

    - жарнама;

    - рекламу;

    - банк инновациясын жылжыту жөніндегі шаралар;

    - мероприятия по продвижению банковской инновации;

    - банк инновациясын сатуды (өткізуді) ұйымдастыру;

    - организацию продажи (сбыта) банковской инновации;

    - банк инновациясын қайта тарату (диффузия).

    - диффузию банковской инновации.

    Жаңа банк өнімінің өміршеңдік циклі жеті сатыны қамтиды:

    Жизненный цикл нового банковского продукта включает в себя семь стадий:

    - жаңа банк өнімін әзірлеу;

    - разработка нового банковского продукта;

    - нарыққа шығу;

    - выход на рынок;

    - нарықтың дамуы;

    - развитие рынка;

    - нарықтың тұрақтануы;

    - стабилизация рынка;

    - нарықтың өрлеуі;

    - уменьшение рынка;

    - нарықтың азаюы;

    - подъем рынка;

    - нарықтың құлдырауы.

    - падение рынка.

    Своп субъектілер арасында міндеттемелерді немесе активтерді айырбастау жөніндегі валюталық операция болып табылады.

    Своп представляет собой валютную операцию по обмену между субъектами обязательствами или активами.

    Своп:

    Своп подразделяется на:

    - валюталық;

    - валютный;

    - пайыздық;

    - процентный;

    - валюталық-пайыздық;

    - валютно-процентный;

    - нөл купондық своп болып бөлінеді.

    - своп с нулевым купоном.

    Валюталық своп валютаны сатып алу және сонымен бір мезгілде форвардтық сату (депорт) немесе валютаны сату және сонымен бір мезгілде форвардтық сатып алу (репорт) болып табылады.

    Валютный своп представляет собой покупку и одновременную форвардную продажу валюты (депорт) или, наоборот, продажу и одновременную форвардную покупку валюты (репорт).

    Пайыздық своп – қарыз қаражаты бойынша пайыздық мөлшерлемелерді айырбастау.

    Процентный своп – это обмен процентными ставками по заемным средствам.

    Валюталық-пайыздық своп валютамен де, пайызбен де айырбастау болып табылады. Своптың бұл түрі бірнеше қатысушылар арасында жасасылуы мүмкін.

    Валютно-процентный своп представляет собой обмен как валютами, так и процентами. Этот вид свопа может быть заключен между несколькими участниками.

    Нөлдік купонмен жасалатын своптың мәні мынада: купонсыз облигацияның эмитенті тіркелген кірісті бір мезгілде пайыздық своп және жыл сайынғы кері төлем жолымен өзгермелі пайыздық мөлшерлеме бойынша айырбастауы мүмкін.

    Сущность свопа с нулевым купоном заключается в том, что эмитент бескупонной облигации может осуществить обмен фиксированного дохода по плавающей процентной ставке путем одновременного процентного свопа и обратного ежегодного платежа.

    НОУ шот депозиттік салым мен ағымдағы шоттың ұштастырылуы болып табылады. НОУ шоттың иесі 30 күн бұрын хабар алған кезде “өндіріп алу туралы айналыстағы бұйрықтар” деп жазуға және оларды есеп айырысу чектері ретінде төлемдер үшін пайдалануға құқылы болады. НОУ шот бойынша иесіне шот жабылғаннан кейін ғана қайтарылатын салымның міндетті ең аз қалдығы, сондай-ақ салымның қатаң мақсаты белгіленеді.

    Счет НОУ представляет соединение депозитного вклада и текущего счета. Владелец счета НОУ имеет право при уведомлении за 30 дней выписать “обращающиеся приказы об изъятии” и использовать их для платежей как расчетные чеки. По счету НОУ устанавливается обязательный минимальный остаток вклада, который возвращается владельцу только после закрытия счета, а также строгое назначение вклада.

    Своптарды жинақтау операциясы банкімен своп туралы шарт жасасуды және оны банк своп туралы шарттың екінші тарабын іздеп тапқанға дейін сақтандыруды (әдетте фьючерстермен) көздейді. Мысалы, банк инвестормен пайыздық мөлшерлемелерді айырбастау туралы шарт жасасады, сонымен бір мезгілде пайыздық мөлшерлеме шамасын сақтандырады.

    Операция по складированию свопов предполагает заключение договора о свопе с банком и его страхование (обычно фьючерсами) до того момента, пока банк не подыщет вторую сторону договора о свопе. Например, банк заключает с инвестором договор об обмене процентными ставками и одновременно производит страхование величины процентной ставки.

    В чем состоит содержание операции по сочетанию контокоррента с овердрафтом?

    Бұл операцияның мазмұны ақшалай төлемдерді төлеу кезінде, әсіресе валюталық есеп айырысу кезінде оларды бірге пайдалануда. Ақшалай қаражат иеленушінің шотына жасасқан келісімшарт бойынша төлем мерзімінен бұрын түскен кезде ол конторренттік шотқа есептеледі. Егер төлем мерзімі ақшаның түсуінен бұрын басталған болса, онда инвестор банк овердрафтысын пайдаланады. Овердрафт бойынша несие және ол бойынша пайыздар банкіге ақшаның иеленуші шотына түсуі сәтінде қайтарылады.

    Содержание этой операции состоит в их совместном использовании при денежных платежах, особенно при валютных расчетах. Когда денежные средства поступают на счет владельца раньше наступления срока платежа по заключенным контрактам, то они зачисляются на контокоррентный счет. Если срок платежа наступает раньше срока поступления денег, то инвестор использует овердрафт банка. Возврат кредита банку по овердрафту и процентов по нему будет произведен в момент поступления денег на счет владельца.

    Казахско-русский экономический словарь > Банк инновациялары

  • 3 Банк инновациялары

    Инновация сөзбе-сөз “новацияға (жаңа енгізілімге) жұмсалған инвестиция” дегенді білдіреді. Жаңа енгізілім бұрын болмаған қайсыбір жаңалық болып табылады. Азаматтық құқыққа сәйкес жаңа енгізілім тараптар жасасқан бір міндеттемені басқасымен ауыстыру туралы олардың келісімі дегенді білдіреді. Осындай ауыстырудың нәтижесі де жаңа енгізілім дегенді білдіреді.

    Инновация буквально означает “инвестиция в новацию”. Новация представляет собой какое-то новшество, ранее не существовавшее. В соответствии с гражданским правом новация означает соглашение сторон о замене одного заключенного ими обязательства другим. Результат такой замены и означает нововведение.

    Банк инновациясы – жаңа банк өнімі немесе операция (технология) нысанында іске асырылған банкінің инновациялық қызметінің ақырғы нәтижесі.

    Банковская инновация – это реализованный в форме нового банковского продукта или операции (технологии) конечный результат инновационной деятельности банка.

    Банк өнімі деп банк көрсететін қызметтің материалдық тұрғыдан ресімделген бөлігі (карта, жинақ кітапшасы, жол чегі, электронды әмиян, т.б.). Банк өнімі қаржы нарығында сатуға арналған зат түрінде болады.

    Под банковским продуктом подразумевается материально оформленная часть банковской услуги (карта, сберегательная книжка, дорожный чек, электронный кошелек и т.д.). Банковский продукт имеет вид вещи, предназначенный для продажи на финансовом рынке.

    Жаңа банк өнімі:

    Новый банковский продукт:

    - жеке-дара;

    - единичный;

    - көпшілік қолды түрлерге бөлінеді.

    - массовый.

    Жеке-дара банк өнімі — жеке өнім. Зат ретінде оны басқа банк өнімдерінің арасында бөлектеп тұратын тек өзіне ғана тән сипатты ерекшеліктері болады. Мысалы, нақты асыл металдан шекілген белгілі бір салмағы бар нақты мәнет, нақты жылжымайтын мүлік, нақты эмитент-банкінің облигациясы, т.б. Оның сатып алушыларының айқын белгіленген шеңбері болады. Сондықтан ол нақты тұтынушыларға арналған есеппен шығарылады.

    Единичный банковский продукт — это индивидуальный продукт. Как вещь, он имеет характерные, только ему присущие особенности, которые выделяют его среди других банковских продуктов. Например, конкретная монета из конкретного драгоценного металла определенной массы, конкретная недвижимость, облигация конкретного эмитента-банка и др. Он имеет четко определенный круг своих покупателей. Поэтому он выпускается в расчете на конкретных потребителей.

    Көпшілік қолды банк өнімі — айқын жеке-дара сипаты жоқ өнім. Оның ерекше сипатты белгілері жоқ. Ол өнім түрлері немесе қаржы активі бойынша ғана ерекшеленеді, мысалы, банк депозиті, банк шоты, мемлекеттік ішкі немесе барлық түрдегі мунипицалдық қарыз облигациялары, т.б. Көпшілік қолды қаржы өнімі тұтынушылар мен инвесторлардың қалың қауымына арналған есеппен шығарылады.

    Массовый банковский продукт — это продукт без четко выраженной индивидуальности. У него нет особых характерных черт. Он различается только по видам продукта или финансового актива, например, банковский депозит, банковский счет, облигации государственного внутреннего или муниципального займа всех видов и др. Массовый финансовый продукт выпускается в расчете на широкий круг потребителей и инвесторов.

    Ол көлемі немесе саны үлестемелетін өнім. Бұл көлем шығару кезінде белгіленеді. Көлем мөлшері көптеген факторлармен: акционерлік банкінің жарғылық капиталымен, тұтынушылардың сұранымымен, т.б. айқындалады. Лимиттелетін банк өнімдеріне акциялар, облигациялар, несие келісімдерінің түрлері, т.б. жатады. Ол нақты сатып алушыға арналған есеппен шығарылады.

    Это продукт, объем или количество которого строго квотируется. Этот объем устанавливается при выпуске. Размер объема определяется многими факторами: размером уставного капитала акционерного банка, спросом потребителей, и т.д. К лимитируемым банковским продуктам относятся акции, облигации, виды кредитных соглашений и др. Он выпускается в расчете на конкретного покупателя.

    Лимиттелмеген банк өнімі – шығарылу көлемі (саны) ешқандай үлестемемен шектелмеген өнім. Ол ықтимал әлеуетті сатып алушыға арналған есеппен шығарылады. Лимиттелмеген банк өніміне: пластикалық есептесу және несиелік карталар, банк шоттары, т.б. жатады.

    Нелимитированный банковский продукт представляет собой продукт, объем (количество) выпуска которого не ограничен никакими квотами. Он выпускается в расчете на возможного потенциального покупателя. К нелимитированному банковскому продукту относятся: пластиковые расчетные и кредитные карты, банковские счета и т.п.

    Жаңа банк өнімі:

    Новый банковский продукт может быть в форме:

    - мүлік;

    - имущества;

    - мүліктік құқық нысанында болуы мүмкін.

    - имущественного права.

    Мүлік деген меншіктің материалдық объектісі, мысалы, ақша, алтынның өлшемді құймасы, мәнет, бағалы қағаздар, т.б.

    Имущество представляет собой материальный объект собственности, например, деньги, мерные слитки золота, монеты, ценные бумаги и др.

    Мүліктік құқықтың мәнісі белгілі бір мүлікті иелену, билеу, пайдалану құқығы дегенді білдіреді. Мүліктік құқық нысанындағы банк өніміне банк шотының шарты, несиелік келісімдер, т.б. сияқтылар жатады.

    Имущественное право означает право владеть, распоряжаться и пользоваться определенным имуществом. К банковскому продукту в форме имущественных прав относятся такие документы, как договор банковского счета, кредитные соглашения и т.п.

    Банк операциясы дегеніміз банк капиталын басқару жөніндегі белгілі бір міндеттерді шешуге бағытталған әрекеттердің рәсімі. Банк операцияларына:

    Банковские операции представляют собой процедуру действий, направленную на решение определенной задачи по управлению банковским капиталом. К банковским операциям относятся:

    - ақшалай қаражат пен бағалы қағаздар қозғалысын бақылау мен есепке алу нысандары;

    - формы контроля и учета движения денежных средств и ценных бумаг;

    - қаржы көрсеткіштерін жоспарлау әдістері;

    - методы планирования финансовых показателей;

    - әртүрлі қаржы жоспарларын жасау әдіснамасы;

    - методология составления финансовых планов разных видов;

    - қаржы талдауының тәсілдері;

    - приемы финансового анализа;

    - банкіде қаржы жұмысын ұйымдастыру нысандары;

    - формы организации финансовой работы в банке;

    - капиталды интерактивтік және басқа ұқсас инвестициялау мен басқа да әрекеттер жатады.

    - интерактивное и другое аналогичное инвестирование капитала и другие действия.

    Банк инновациясының өміршеңдік циклі – белгілі бір уақыт кезеңі, бұл кезең бойына банк өнімі немесе операция белсенді өміршеңдік күшке ие болады және банкіге өнімгер (өндіруші) және инновация сатушы ретінде белгілі бір пайда немесе басқадай нақты тиімділік әкеледі. Өміршеңдік циклі тұжырымдамасының инновациялар өндірісін жоспарлауда және банк аясындағы инновациялық үдерісті ұйымдастыруда зор маңызы бар. Оның мәні мынадан көрініс табады: банк инновациясының өміршеңдік циклінің тұжырымдамасы:

    Жизненный цикл банковской инновации – это определенный период времени, в течение которого банковский продукт или операция обладает активной жизненной силой и приносит банку как продуценту (производителю) и продавцу инновации определенную прибыль или другую реальную выгоду. Концепция жизненного цикла имеет важное значение при планировании производства инноваций и организации инновационного процесса в банковской сфере. Это значение проявляется в том, что концепция жизненного цикла банковской инновации:

    - шаруашылық қызметті қазіргі уақыт тұрғысынан да, оның даму келешегі тұрғысынан да талдауға банк басшысын және оның маркетингілік қызметін мәжбүр етеді;

    - вынуждает руководителя банка и его маркетинговую службу анализировать хозяйственную деятельность как с позиции настоящего времени, так и с точки зрения перспектив ее развития;

    - инновациялардың шығарылымын жоспарлау жөніндегі (идеяларды іздестіру, инновациялық үдерісті ұйымдастыру, банк инновациясын жасау, оны нарықта жылжыту және қайта тарату), сондай-ақ инновацияларды сатып алу жөніндегі (сұранымды зерттеу, банк маркетингі, бенгмаркетинг) жүйелі жұмыстың қажеттілігін негіздейді;

    - обосновывает необходимость систематической работы по планированию выпуска инноваций (поиск идей, организация инновационного процесса, создание банковской инновации, ее продвижение на рынке и диффузия), а также по приобретению инноваций (изучение спроса, банковский маркетинг, бенгмаркетинг);

    - инновацияны талдау және жоспарлау тетігінің негізі болып табылады.

    - является основой механизма анализа и планирования инновации.

    На какие элементы можно разделить процесс планирования банковской инновации?

    Банк инновациясын жоспарлау жөніндегі барлық қызметті мыналарды қамтитын бірқатар нышандарға бөлуге болады:

    Всю деятельность по планированию банковской инновации можно разделить на ряд элементов, которые включают в себя:

    - қаржы нарығын зерттеу;

    - исследование финансового рынка;

    - нарықтың осы активі бойынша банк инновациясы нарығын зерттеу;

    - исследование рынка банковской инновации по данному активу рынка;

    - банк инновациясы өміршеңдігінің ұзақтығын зерттеу;

    - исследование продолжительности жизни банковской инновации;

    - банк инновациясын әзірлеу (яғни банк өнімін немесе жаңа операцияны жасау);

    - разработку банковской инновации (т.е. производство банковского продукта или новой операции);

    - баға саясаты;

    - политику цен;

    - жарнама;

    - рекламу;

    - банк инновациясын жылжыту жөніндегі шаралар;

    - мероприятия по продвижению банковской инновации;

    - банк инновациясын сатуды (өткізуді) ұйымдастыру;

    - организацию продажи (сбыта) банковской инновации;

    - банк инновациясын қайта тарату (диффузия).

    - диффузию банковской инновации.

    Жаңа банк өнімінің өміршеңдік циклі жеті сатыны қамтиды:

    Жизненный цикл нового банковского продукта включает в себя семь стадий:

    - жаңа банк өнімін әзірлеу;

    - разработка нового банковского продукта;

    - нарыққа шығу;

    - выход на рынок;

    - нарықтың дамуы;

    - развитие рынка;

    - нарықтың тұрақтануы;

    - стабилизация рынка;

    - нарықтың өрлеуі;

    - уменьшение рынка;

    - нарықтың азаюы;

    - подъем рынка;

    - нарықтың құлдырауы.

    - падение рынка.

    Своп субъектілер арасында міндеттемелерді немесе активтерді айырбастау жөніндегі валюталық операция болып табылады.

    Своп представляет собой валютную операцию по обмену между субъектами обязательствами или активами.

    Своп:

    Своп подразделяется на:

    - валюталық;

    - валютный;

    - пайыздық;

    - процентный;

    - валюталық-пайыздық;

    - валютно-процентный;

    - нөл купондық своп болып бөлінеді.

    - своп с нулевым купоном.

    Валюталық своп валютаны сатып алу және сонымен бір мезгілде форвардтық сату (депорт) немесе валютаны сату және сонымен бір мезгілде форвардтық сатып алу (репорт) болып табылады.

    Валютный своп представляет собой покупку и одновременную форвардную продажу валюты (депорт) или, наоборот, продажу и одновременную форвардную покупку валюты (репорт).

    Пайыздық своп – қарыз қаражаты бойынша пайыздық мөлшерлемелерді айырбастау.

    Процентный своп – это обмен процентными ставками по заемным средствам.

    Валюталық-пайыздық своп валютамен де, пайызбен де айырбастау болып табылады. Своптың бұл түрі бірнеше қатысушылар арасында жасасылуы мүмкін.

    Валютно-процентный своп представляет собой обмен как валютами, так и процентами. Этот вид свопа может быть заключен между несколькими участниками.

    Нөлдік купонмен жасалатын своптың мәні мынада: купонсыз облигацияның эмитенті тіркелген кірісті бір мезгілде пайыздық своп және жыл сайынғы кері төлем жолымен өзгермелі пайыздық мөлшерлеме бойынша айырбастауы мүмкін.

    Сущность свопа с нулевым купоном заключается в том, что эмитент бескупонной облигации может осуществить обмен фиксированного дохода по плавающей процентной ставке путем одновременного процентного свопа и обратного ежегодного платежа.

    НОУ шот депозиттік салым мен ағымдағы шоттың ұштастырылуы болып табылады. НОУ шоттың иесі 30 күн бұрын хабар алған кезде “өндіріп алу туралы айналыстағы бұйрықтар” деп жазуға және оларды есеп айырысу чектері ретінде төлемдер үшін пайдалануға құқылы болады. НОУ шот бойынша иесіне шот жабылғаннан кейін ғана қайтарылатын салымның міндетті ең аз қалдығы, сондай-ақ салымның қатаң мақсаты белгіленеді.

    Счет НОУ представляет соединение депозитного вклада и текущего счета. Владелец счета НОУ имеет право при уведомлении за 30 дней выписать “обращающиеся приказы об изъятии” и использовать их для платежей как расчетные чеки. По счету НОУ устанавливается обязательный минимальный остаток вклада, который возвращается владельцу только после закрытия счета, а также строгое назначение вклада.

    Своптарды жинақтау операциясы банкімен своп туралы шарт жасасуды және оны банк своп туралы шарттың екінші тарабын іздеп тапқанға дейін сақтандыруды (әдетте фьючерстермен) көздейді. Мысалы, банк инвестормен пайыздық мөлшерлемелерді айырбастау туралы шарт жасасады, сонымен бір мезгілде пайыздық мөлшерлеме шамасын сақтандырады.

    Операция по складированию свопов предполагает заключение договора о свопе с банком и его страхование (обычно фьючерсами) до того момента, пока банк не подыщет вторую сторону договора о свопе. Например, банк заключает с инвестором договор об обмене процентными ставками и одновременно производит страхование величины процентной ставки.

    В чем состоит содержание операции по сочетанию контокоррента с овердрафтом?

    Бұл операцияның мазмұны ақшалай төлемдерді төлеу кезінде, әсіресе валюталық есеп айырысу кезінде оларды бірге пайдалануда. Ақшалай қаражат иеленушінің шотына жасасқан келісімшарт бойынша төлем мерзімінен бұрын түскен кезде ол конторренттік шотқа есептеледі. Егер төлем мерзімі ақшаның түсуінен бұрын басталған болса, онда инвестор банк овердрафтысын пайдаланады. Овердрафт бойынша несие және ол бойынша пайыздар банкіге ақшаның иеленуші шотына түсуі сәтінде қайтарылады.

    Содержание этой операции состоит в их совместном использовании при денежных платежах, особенно при валютных расчетах. Когда денежные средства поступают на счет владельца раньше наступления срока платежа по заключенным контрактам, то они зачисляются на контокоррентный счет. Если срок платежа наступает раньше срока поступления денег, то инвестор использует овердрафт банка. Возврат кредита банку по овердрафту и процентов по нему будет произведен в момент поступления денег на счет владельца.

    Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Банк инновациялары

  • 4 Ипотекалық операциялар

    Ипотека несиегердің (кепіл ұстаушының) борышқорға (кепіл берушіге) ақшалай талабын қамтамасыз ететін жылжымайтын мүлік кепілі болып табылады. Ипотека – жылжымайтын мүлік кепілімен алынған несие.

    Ипотека представляет собой залог недвижимости для обеспечения денежного требования кредитора (залогодержателя) к должнику (залогодателю). Ипотека – это кредит, полученный под залог недвижимости.

    Жылжымайтын мүлікке мына объектілер жатады:

    К недвижимости относятся следующие объекты:

    - жер қойнауының жер телімі;

    - земельные участки недр;

    - оқшауландырылған су объектілері;

    - обособленные водные объекты;

    - ормандар;

    - леса;

    - үймереттер;

    - здания;

    - ғимараттар;

    - сооружения;

    - кәсіпорындар;

    - предприятия;

    - пәтерлер;

    - квартиры;

    - мемлекеттік тіркеуге алынуға тиіс әуе және теңіз кемелері;

    - подлежащие государственной регистрации воздушные и морские суда;

    - ішкі жүзу кемелері;

    - суда внутреннего плавания;

    - ғарыш объектілері;

    - космические объекты;

    - құрылысқа бөлінген жер телімдерінде салынатын жылжымайтын мүліктің аяқталмаған құрылысы.

    - незавершенное строительство недвижимого имущества, возводимого на земельном участке, отведенного для строительства.

    Ипотекаға мыналарға қатысты рұқсат етілмейді:

    Ипотека не допускается в отношении:

    - мөлшерін ескергенде тиісті санаттағы жер мақсатын сақтап, дербес телім ретінде пайдалануға болмайтын жер телімі бөлігіне;

    - части земельного участка, которая с учетом его размера не может быть использована в качестве самостоятельного участка с соблюдением назначения земель соответствующей категории;

    - үйді немесе пәтерді меншіктенушінің осы үйдің немесе пәтердің бір бөлігін құрайтын тұрғын бөлмелері;

    - жилых комнат, составляющих часть дома или квартиры собственника этого дома или квартиры;

    - банкроттық туралы іс қозғалған не тарату немесе қайта құру туралы шешім қабылданған кәсіпорындар.

    - предприятия, в отношении которого возбуждено дело о банкротстве либо принято решение о ликвидации или реорганизации.

    Ипотека кепіл берушіге тиесілі мүлікке меншік немесе шаруашылық жүргізу құқығы негізінде белгіленеді. Мүлік кепіл берушіде оның иеленуі мен пайдалануында қалады.

    Ипотека устанавливается на имущество, которое принадлежит залогодателю на правах собственности или хозяйственного ведения. Имущество остается у залогодателя в его владении и пользовании.

    Ипотека заты шартта айқындалып, оның атауы, тұрған жері көрсетіледі.

    Предмет ипотеки определяется в договоре с указанием его наименования, места нахождения.

    Онда ипотека заты болып табылатын мүлік кепіл ұстаушыға тиесілі болатын құқық және кепіл ұстаушының осы құқығын тіркеген жылжымайтын мүлікке құқықты мемлекеттік тіркеу органының атауы көрсетілуге тиіс.

    В договоре об ипотеке должно быть указано право, в силу которого имущество являющееся предметом ипотеки, принадлежит залогодержателю, и наименование органа государственной регистрации прав на недвижимое имущество, зарегистрировавшего это право залогодателя.

    Ипотека туралы шарт нотариалдық жолмен куәландырылуға және мемлекеттік тіркеуге алынуға тиіс.

    Договор об ипотеке должен быть нотариально удостоверен и подлежит государственной регистрации.

    Ипотека затының бағасы Қазақстанның заңнамасына сәйкес кепіл берушінің кепіл ұстаушымен келісімі бойынша айқындалады. Ипотека туралы шарт тараптары ипотека затын бағалауды тәуелсіз кәсіпқой ұйымға тапсыруы мүмкін.

    Оценка предмета ипотеки определяется в соответствии с законодательством Казахстана по соглашению залогодателя с залогодержателем. Стороны договора об ипотеке могут поручить оценку предмета ипотеки независимой профессиональной организации.

    Кепілпұл өзінің заңды иеленушісіне мынадай құқықтарды:

    Закладная является именной ценной бумагой, удостоверяющей следующие права ее законного владельца:

    - ипотека туралы шартта көрсетілген мүлік ипотекасымен қамтамасыз етілген ақшалай міндеттеме бойынша орындалуын алуға құқықты;

    - право на получение исполнения по денежному обязательству, обеспеченному ипотекой имущества, указанному в договоре об ипотеке;

    - аталған мүлікке салынған кепіл құқығын куәландыратын атаулы бағалы қағаз болып табылады.

    - право залога на указанное имущество.

    Ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышкер және кепіл беруші кепілпұл бойынша міндетті тұлғалар болып табылады.

    Обязанными по закладной лицами являются должник по обеспеченному ипотекой обязательству и залогодатель.

    Кепілпұлды кепіл беруші жасайды, ал егер ол үшінші тұлға болса, ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышкер толтырады.

    Закладная составляется залогодателем, а если он является третьим лицом, то должником по обеспеченному ипотекой обязательству.

    Кепілпұлды бастапқы ұстаушыға ипотека мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін ипотеканы мемлекеттік тіркеуге алған орган береді.

    Закладная выдается первоначальному залогодержателю органом, осуществляющим государственную регистрацию ипотеки, после государственной регистрации ипотеки.

    Кепілпұл мынадай мазмұнда болуға тиіс:

    Закладная содержит:

    - құжаттың атауына енгізілген “кепілпұл” деген сөз;

    - слово “закладная”, включенное в название документа;

    - кепіл берушінің есімі және оның тұрғылықты мекені көрсетілуі не кепіл беруші – заңды тұлға болса, оның атауы және орналасқан мекені көрсетілуі;

    - имя залогодателя и указание его места жительства либо его наименование и указание местонахождения, если залогодатель – юридическое лицо;

    - бастапқы кепіл ұстаушының есімі және оның тұрғылықты мекені көрсетілуі не кепіл беруші – заңды тұлға болса, оның атауы және орналасқан мекені ипотека заты болып табылатын мүлікті кепіл берушіге тиесілі ететін құқықтың атауы және осы құқықты тіркеген органның атауы, онда мемлекеттік тіркеуге алынған нөмірі, күні және жері, ал егер ипотека заты кепіл берушіге тиесілі жалдау құқығы болса – жалға берілетін зат болып табылатын мүліктің дәл атауы және осы құқықтың қолданылу мерзімі;

    - имя первоначального залогодержателя и указание его места жительства либо его наименование и указание местонахождения, если залогодатель – юридическое наименование права, в силу которого имущество, являющееся предметом ипотеки, принадлежит залогодателю, и наименование органа, зарегистрировавшего это право, с указанием номера, даты и места государственной регистрации, а если предметом ипотеки является принадлежащее залогодателю право аренды – точное название имущества, являющегося предметом аренды и срок действия этого права;

    - ипотека заты болып табылатын мүліктің өмірлік пайдалану, жалға алу құқығымен, сервитутпен, өзгедей құқықпен қамтамасыз етілгені не ипотеканың мемлекеттік тіркеуге алынуы сәтінде үшінші тұлғаның тіркелуге тиісті ешқандай құқығымен қамтамасыз етілмегені көрсетілуі;

    - указание на то, что имущество, являющееся предметом ипотеки, обременено правом пожизненного пользования, аренды, сервитутом, иным правом либо не обременено никаким из подлежащих государственной регистрации правом третьих лиц на момент государственной регистрации ипотеки;

    - кепіл берушінің қойған қолы, ал егер үшінші тұлға болса, онда ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышқордың да қолы;

    - подпись залогодателя, а если он является третьим лицом, то и должника по обеспеченному ипотекой обязательству;

    - ипотека туралы шарттың нотариуста куәландырылған уақыты мен жері туралы мәліметтер;

    - сведения о времени и месте нотариального удостоверения договора об ипотеке;

    - бастапқы кепіл ұстаушыға кепілпұлдың берілген күнінің көрсетілуі.

    - указание даты выдачи закладной первоначальному залогодержателю.

    Казахско-русский экономический словарь > Ипотекалық операциялар

  • 5 Ипотекалық операциялар

    Ипотека несиегердің (кепіл ұстаушының) борышқорға (кепіл берушіге) ақшалай талабын қамтамасыз ететін жылжымайтын мүлік кепілі болып табылады. Ипотека – жылжымайтын мүлік кепілімен алынған несие.

    Ипотека представляет собой залог недвижимости для обеспечения денежного требования кредитора (залогодержателя) к должнику (залогодателю). Ипотека – это кредит, полученный под залог недвижимости.

    Жылжымайтын мүлікке мына объектілер жатады:

    К недвижимости относятся следующие объекты:

    - жер қойнауының жер телімі;

    - земельные участки недр;

    - оқшауландырылған су объектілері;

    - обособленные водные объекты;

    - ормандар;

    - леса;

    - үймереттер;

    - здания;

    - ғимараттар;

    - сооружения;

    - кәсіпорындар;

    - предприятия;

    - пәтерлер;

    - квартиры;

    - мемлекеттік тіркеуге алынуға тиіс әуе және теңіз кемелері;

    - подлежащие государственной регистрации воздушные и морские суда;

    - ішкі жүзу кемелері;

    - суда внутреннего плавания;

    - ғарыш объектілері;

    - космические объекты;

    - құрылысқа бөлінген жер телімдерінде салынатын жылжымайтын мүліктің аяқталмаған құрылысы.

    - незавершенное строительство недвижимого имущества, возводимого на земельном участке, отведенного для строительства.

    Ипотекаға мыналарға қатысты рұқсат етілмейді:

    Ипотека не допускается в отношении:

    - мөлшерін ескергенде тиісті санаттағы жер мақсатын сақтап, дербес телім ретінде пайдалануға болмайтын жер телімі бөлігіне;

    - части земельного участка, которая с учетом его размера не может быть использована в качестве самостоятельного участка с соблюдением назначения земель соответствующей категории;

    - үйді немесе пәтерді меншіктенушінің осы үйдің немесе пәтердің бір бөлігін құрайтын тұрғын бөлмелері;

    - жилых комнат, составляющих часть дома или квартиры собственника этого дома или квартиры;

    - банкроттық туралы іс қозғалған не тарату немесе қайта құру туралы шешім қабылданған кәсіпорындар.

    - предприятия, в отношении которого возбуждено дело о банкротстве либо принято решение о ликвидации или реорганизации.

    Ипотека кепіл берушіге тиесілі мүлікке меншік немесе шаруашылық жүргізу құқығы негізінде белгіленеді. Мүлік кепіл берушіде оның иеленуі мен пайдалануында қалады.

    Ипотека устанавливается на имущество, которое принадлежит залогодателю на правах собственности или хозяйственного ведения. Имущество остается у залогодателя в его владении и пользовании.

    Ипотека заты шартта айқындалып, оның атауы, тұрған жері көрсетіледі.

    Предмет ипотеки определяется в договоре с указанием его наименования, места нахождения.

    Онда ипотека заты болып табылатын мүлік кепіл ұстаушыға тиесілі болатын құқық және кепіл ұстаушының осы құқығын тіркеген жылжымайтын мүлікке құқықты мемлекеттік тіркеу органының атауы көрсетілуге тиіс.

    В договоре об ипотеке должно быть указано право, в силу которого имущество являющееся предметом ипотеки, принадлежит залогодержателю, и наименование органа государственной регистрации прав на недвижимое имущество, зарегистрировавшего это право залогодателя.

    Ипотека туралы шарт нотариалдық жолмен куәландырылуға және мемлекеттік тіркеуге алынуға тиіс.

    Договор об ипотеке должен быть нотариально удостоверен и подлежит государственной регистрации.

    Ипотека затының бағасы Қазақстанның заңнамасына сәйкес кепіл берушінің кепіл ұстаушымен келісімі бойынша айқындалады. Ипотека туралы шарт тараптары ипотека затын бағалауды тәуелсіз кәсіпқой ұйымға тапсыруы мүмкін.

    Оценка предмета ипотеки определяется в соответствии с законодательством Казахстана по соглашению залогодателя с залогодержателем. Стороны договора об ипотеке могут поручить оценку предмета ипотеки независимой профессиональной организации.

    Кепілпұл өзінің заңды иеленушісіне мынадай құқықтарды:

    Закладная является именной ценной бумагой, удостоверяющей следующие права ее законного владельца:

    - ипотека туралы шартта көрсетілген мүлік ипотекасымен қамтамасыз етілген ақшалай міндеттеме бойынша орындалуын алуға құқықты;

    - право на получение исполнения по денежному обязательству, обеспеченному ипотекой имущества, указанному в договоре об ипотеке;

    - аталған мүлікке салынған кепіл құқығын куәландыратын атаулы бағалы қағаз болып табылады.

    - право залога на указанное имущество.

    Ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышкер және кепіл беруші кепілпұл бойынша міндетті тұлғалар болып табылады.

    Обязанными по закладной лицами являются должник по обеспеченному ипотекой обязательству и залогодатель.

    Кепілпұлды кепіл беруші жасайды, ал егер ол үшінші тұлға болса, ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышкер толтырады.

    Закладная составляется залогодателем, а если он является третьим лицом, то должником по обеспеченному ипотекой обязательству.

    Кепілпұлды бастапқы ұстаушыға ипотека мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін ипотеканы мемлекеттік тіркеуге алған орган береді.

    Закладная выдается первоначальному залогодержателю органом, осуществляющим государственную регистрацию ипотеки, после государственной регистрации ипотеки.

    Кепілпұл мынадай мазмұнда болуға тиіс:

    Закладная содержит:

    - құжаттың атауына енгізілген “кепілпұл” деген сөз;

    - слово “закладная”, включенное в название документа;

    - кепіл берушінің есімі және оның тұрғылықты мекені көрсетілуі не кепіл беруші – заңды тұлға болса, оның атауы және орналасқан мекені көрсетілуі;

    - имя залогодателя и указание его места жительства либо его наименование и указание местонахождения, если залогодатель – юридическое лицо;

    - бастапқы кепіл ұстаушының есімі және оның тұрғылықты мекені көрсетілуі не кепіл беруші – заңды тұлға болса, оның атауы және орналасқан мекені ипотека заты болып табылатын мүлікті кепіл берушіге тиесілі ететін құқықтың атауы және осы құқықты тіркеген органның атауы, онда мемлекеттік тіркеуге алынған нөмірі, күні және жері, ал егер ипотека заты кепіл берушіге тиесілі жалдау құқығы болса – жалға берілетін зат болып табылатын мүліктің дәл атауы және осы құқықтың қолданылу мерзімі;

    - имя первоначального залогодержателя и указание его места жительства либо его наименование и указание местонахождения, если залогодатель – юридическое наименование права, в силу которого имущество, являющееся предметом ипотеки, принадлежит залогодателю, и наименование органа, зарегистрировавшего это право, с указанием номера, даты и места государственной регистрации, а если предметом ипотеки является принадлежащее залогодателю право аренды – точное название имущества, являющегося предметом аренды и срок действия этого права;

    - ипотека заты болып табылатын мүліктің өмірлік пайдалану, жалға алу құқығымен, сервитутпен, өзгедей құқықпен қамтамасыз етілгені не ипотеканың мемлекеттік тіркеуге алынуы сәтінде үшінші тұлғаның тіркелуге тиісті ешқандай құқығымен қамтамасыз етілмегені көрсетілуі;

    - указание на то, что имущество, являющееся предметом ипотеки, обременено правом пожизненного пользования, аренды, сервитутом, иным правом либо не обременено никаким из подлежащих государственной регистрации правом третьих лиц на момент государственной регистрации ипотеки;

    - кепіл берушінің қойған қолы, ал егер үшінші тұлға болса, онда ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышқордың да қолы;

    - подпись залогодателя, а если он является третьим лицом, то и должника по обеспеченному ипотекой обязательству;

    - ипотека туралы шарттың нотариуста куәландырылған уақыты мен жері туралы мәліметтер;

    - сведения о времени и месте нотариального удостоверения договора об ипотеке;

    - бастапқы кепіл ұстаушыға кепілпұлдың берілген күнінің көрсетілуі.

    - указание даты выдачи закладной первоначальному залогодержателю.

    Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Ипотекалық операциялар

  • 6 көн

    сущ.
    1) день; денёк, денёчек ( световой) || дневно́й

    кояшлы көн — со́лнечный денёк

    шул ук көнне — в тот же (са́мый) день; в оди́н и тот же день

    көн яктысында — при дневно́м све́те

    көннәр озыная — дни стано́вятся длинне́е; дни прибавля́ют(ся)

    көннең киче бар — у дня есть ве́чер

    көнен барып көнен кайту — съе́здить в оди́н день

    көнне үткәрү — проводи́ть день, корота́ть вре́мя

    көн авышты — вре́мя уже́ за́ полдень

    2) да́та ( календарная), срок, число́

    бүген нинди көн — како́й сего́дня день? како́е сего́дня число́?

    атнаның беренче көне — пе́рвый день неде́ли

    җыелышның көнен билгеләү — назна́чить день (да́ту) собра́ния

    нәкъ көненә — то́чно в назна́ченный срок; день в день

    айның соңгы көннәрендә — в после́дних чи́слах ме́сяца

    шушы көннәрдә — со дня на́ день; в оди́н из ближа́йших дней

    хатның язылу көне — да́та написа́ния письма́

    Җиңү көне бәйрәме — пра́здник Дня побе́ды

    туган көнне билгеләү — отме́тить день рожде́ния

    3) день (су́тки)

    ял көне — выходно́й день

    үткән көн — тре́тьего дня, позавчера́

    икенче көнгә калдыру — отложи́ть на друго́й день

    моннан берничә көн элек — не́сколько дней тому́ наза́д; за не́сколько дней до э́того

    бүгенге көн белән яшәү — жить сего́дняшним днём

    көн көнгә охшамас — день на́ день не прихо́дится

    4) вре́мя, пери́од; срок

    нәкъ көне! — как раз (са́мое) вре́мя! са́мое удо́бное вре́мя!

    бу көннән башлап — с э́того вре́мени (дня)

    көне килгәч сөйләрмен — придёт срок (вре́мя), расскажу́

    революция көннәрендә — в пери́од револю́ции

    картлык көннәре — ста́рческий пери́од, ста́рческая жизнь, ста́рость

    көне көне белән — вре́мя от вре́мени; времена́ми

    5) разг. со́лнце

    көн туды — со́лнце взошло́

    көн бату — захо́д со́лнца; зака́т

    көн кыздыра — со́лнце печёт

    ашлыкны көнгә тарату — суши́ть зерно́ на со́лнце

    6) пого́да

    көн бозылды — пого́да испо́ртилась

    иртәгә көн аяз булачак — за́втра бу́дет я́сная пого́да

    7) перен. жизнь, житьё, житьё-бытьё; существова́ние

    синең көннәр алда әле — твоя́ жизнь ещё впереди́

    балык көне күл белән, егет көне ил белән — (посл.) жизнь ры́бы свя́зана с о́зером, жизнь мо́лодца - с наро́дом

    8) перен. судьба́, у́часть

    нинди көнгә калдык бит! — кака́я у́часть (нас) пости́гла! до чего́ (мы) до́жили

    •
    - көн буе
    - көн буена
    - көн дә
    - көн караңгылану
    - көн күбәләкләре
    - көн саен
    - көн саен була торган
    - көн тигезлеге
    - көн туу
    - көн уртасы
    - көн уртасында
    - көн урталарында
    - көн уртасындагы
    - көн үткәрү
    - көн элгәре
    - көн эчендә
    - көн яктылыгы
    - көн яктыру
    - көнен күрсәтү
    - көннеке көнгә
    - көннәр буе
    - көннең көн буе
    ••

    көн ачылу — проясне́ть; см. тж. аязлану

    көн бите — солнцепёк (или косогор, куда падают лучи солнца)

    көн дими, төн дими — не счита́ясь со вре́менем; кру́глые су́тки

    көн дә бәйрәм, көн дә туй — ка́ждый день пра́здник

    көн дә көн дә — каждодне́вно, постоя́нно; день за днём

    көн (көннең) кадагына сугу — ≈≈ на зло́бу дня

    көн күзе йомылу — темне́ть

    көн күрсәтмәү (бирмәү) — житья́ не дава́ть (кому-л.), держа́ть в чёрном те́ле; сжива́ть со́ свету (кого-л.)

    көн тәртибе — пове́стка (поря́док) дня

    көн үткән саен — с ка́ждым днём; день ото дня́, чем да́льше

    көн яктысын күрмим — ( клятвенное изречение) пусть не уви́жу све́та (бе́лого)

    (нинди) көнгә калу; (кем) көненә калу — оказа́ться (оста́ться) (в каком-л.) тру́дном положе́нии

    көнгә чыгару — вы́вести на чи́стую во́ду; разоблачи́ть

    көне бүген түгел — ещё не наста́ло вре́мя; не сего́дня, когда́-нибудь да попадёшь

    көне җитеп килү — быть на снося́х

    көне килү — пришло́ (наста́ло) (чьё-л.) вре́мя

    көннәр эчендә — в счи́танные дни

    көнне көнгә ялгау (ялгап бару) — свести́ (своди́ть) концы́ с конца́ми (букв. соединя́ть оди́н день с други́м)

    көннең кадагына сугу — затра́гивать зло́бу дня; быть злободне́вным, своевре́менным

    көннең көне буе(на) — це́лый день; см. тж. көнозын

    көннең көнендә — ка́ждый день; что ни день, то; изо дня́ в день, ежедне́вно

    - көн юк
    - көн итү
    - көн күрү
    - көн кебек ачык
    - көн бетү
    - көне бетү
    - көне җитү
    - көннәрдән бер көн
    - көннәрдән бер көнне
    - көннәрнең берендә
    - көннәре санаулы
    - көнне төнгә ялгап

    Татарско-русский словарь > көн

  • 7 оя

    сущ.
    1) в разн. знач. гнездо́ || гнездово́й

    кошлар оясы — пти́чьи гнёзда

    тиен оясы — бе́личье гнездо́

    гөмбәләр оясы — гнездо́ грибо́в

    пулемёт оясы — пулемётное гнездо́

    сүзләр оясы — (лингв.) гнездо́ слов

    оя тишеге — гнездово́е отве́рстие

    оясында ни булса, очканда шул булыр — (посл.) что в гнезде́, то и в полёте (т. е. каково воспитание, таково и поведение)

    2) нора́, но́рка (лисицы, суслика), берло́га ( медведя), ло́говище, ло́гово (зайца, волка, медведя)
    3) перен.; разг. хиба́ра, лачу́га, берло́га, конура́ (о маленьком, убогом жилище)
    4) с.-х. лу́нка, гнездо́

    кыяр ояларына су сибү — поли́ть лу́нки огурцо́в

    5) с числ. колич. вы́водок

    бер оя каз бәбкәләре — гуси́ный вы́водок

    бер оя бүре балалары — во́лчий вы́водок

    6) анат. лу́нка; впа́дина

    теш оясы — зубна́я лу́нка

    күз оясы — глазна́я впа́дина (орби́та)

    7) перен. семья́, дом, оча́г

    аның да бит оясы, балалары бар — у него́ ведь то́же семья́, де́ти

    туган оядан аерылу — расста́ться с родны́м очаго́м (гнездом, домом)

    8) перен.; неодобр. прито́н, гнездо́, ло́гово

    бандитлар оясы — ло́гово банди́тов

    эчкечеләр оясы — прито́н пья́ниц (кути́л)

    9) перен. ме́сто, где мно́го чего́

    оясы инде анда җиләкнең! — там я́год нава́лом!

    10) приста́нище, исто́чник, расса́дник (чего-л.)

    фәнни фикерләр оясы — исто́чник нау́чных мы́слей

    зарарлы авырулар оясы — приста́нище инфекцио́нных боле́зней

    •
    - оя кору
    - оя тавыгы
    - оя ясау
    ••

    оя башы — пе́рвенец

    оя тарату (туздыру) — запусти́ть (разру́шить) дом (хозя́йство, семе́йный оча́г)

    ояга бәйләнмәгән — незави́симый от семьи́ (до́ма); холосто́й; нежена́тый (или незаму́жняя)

    оясы белән актару (туздыру) — отомсти́ть всей семье́ (всему́ ро́ду)

    Татарско-русский словарь > оя

См. также в других словарях:

  • шұғыл берілетін мәлімет — (Оперативная сводка) өз әскерлерінің қимылдары, жағдайы, орны және, әдетте, өткен тәуліктегі қарсыласы туралы мәлімет берілетін құрама (бірлестік) штабының жауынгерлік есептік ақпараттық құжаты. Ш.б.м. жүйесімен төменгі мәліметтер беріледі:… …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • тузгыту — 1. Берегеп, өелеп, укмашып торган нәрсәләрне тәртипсез рәв. төрле якка тарату, тәртипсез рәв. тырпайту. Җилфердәтү, туздыру 2. Билгеле бер тәртиптә торган, урнашкан нәрсәләрне тәртипсез рәв. тарату, сибү, чуалту 3. күч. Берәр төркемне кыйрату;… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • туздыру — I. 1. Төрле якка тарату, очырту (тузан, йон, салам кар, көл һ. б. тур.). (Җил белән) төрле яка тузгыту, җилфердәтү, тирбәтү (чәч, ял һ. б. тур.) 2. Билгеле бер тәртиптә яки үз урынында торган әйберләрне төрле якка ыргыту, тәртипсез рәвештә тарату …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • чәчү — 1. ЧӘЧҮ ЧӘЧҮ – Әзерләнгән туфракка орлыклар салу, сибү. Басуда башкарыла торган эшнең бер төре буларак, чәчү эше язгы чәчү 2. Төрле җиргә төшерү, ташлау, сибү. чәчрәтү төкерек чәчү. күч. Төрле җирдә барлыкка китерү, тарату 3. Җирне чәчелгән ашлык …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • тултыру — 1. Берәр савытны берәр нәрсә белән тулы итү 2. Берәр нәрсә эченә башка ваграк нәрсәләр яки сыеклык салу 3. күч. Бөтен тирә юньне, барлык буш урынны биләп алу, бөтен тирә юньгә, барлык урыннарга таралу; күп булу. Нин. б. бер урынга җанлы җансыз… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • тутыру — 1. Берәр савытны берәр нәрсә белән тулы итү 2. Берәр нәрсә эченә башка ваграк нәрсәләр яки сыеклык салу 3. күч. Бөтен тирә юньне, барлык буш урынны биләп алу, бөтен тирә юньгә, барлык урыннарга таралу; күп булу. Нин. б. бер урынга җанлы җансыз… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • яну — 1. Кислород яки башка окисьлаштыргыч матдә белән кызу темпта кушылу, окисьлашу реакциясе 2. Ут тәэсирендә юкка чыгу, һәлак булу. Мич, учак һ. б. ш. ны ягу тур. 3. Яктылык тарату, чәчү лампа яну. Яктыртып тору (кояш, йолдызлар тур.) 4. Авыру яки… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • куу — 1. Урыннан китәргә мәҗбүр итү. Сөрү, еракка җибәрү, читләштерү. Тарату җыенны куу 2. Качучы, йөгерүчене эзәрлекләп, артыннан калмыйча килү. Качарга мәҗбүр итү һәм эзәрлекләп бару 3. Алдарак баручының артыннан җитәр өчен тизлекне арттыру,… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • сату — I. 1. Билгеле бер хакка бөтенләйгә бирү 2. күч. Серне һ. б. хыянәтчел рәв. әйтү, белдерү 3. күч. Берәүгә карата хыянәт эшләү 4. күч. Исемне, намусны һ. б. сыйфатларны хурлый торган эш эшләү намусын саткан хыянәтче 5. күч. Берәр төрле мораль… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • таралу — (ТАРАЛЫШУ) (ТАРАТУ) – I. 1. Бүлгәләнү, төрле якка китү (өер, төркем, җыен һ. б. тур.) Берәр урыннан кайсы да булса бер якка вакытлыча яки бөтенләйгә күчеп китү 2. Төрле җиргә сибелеп, чәчелеп урнашу 3. күч. Тармаклану, ботаклану 4. Һава киңлегенә …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • паналау ғимараттарының желдеткіші — (Вентиляция убежища) паналау ғимаратында тазартылған ауаның берілуі мен бірдей мөлшерде бөлінуін және онда паналаушылар болған барлық уақыт ішінде температуралық ылғалдық режіммен ауаның құрамының қалыпты сақталуын қамтамасыз ететін желдету… …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»